#3 Aandachtspunten financiering
Bij het verduurzamen van uw scholen is het belangrijk dat u kiest voor maatregelen die bij uw organisatie, uw situatie én uw leerkrachten en leerlingen passen. Met als essentiële randvoorwaarde dat de maatregel past binnen uw budget. Maar hoe bepaalt u uw budget, voor nu en in de toekomst? Waarmee moet u rekening houden? En waar kunt u nog meer aan denken?
De Green Deal Scholen heeft een aantal zaken op een rij gezet om bij stil te staan wanneer u aan de slag gaat met de financiering. Aan het eind van ieder thema vindt u een korte checklist met belangrijke aandachtspunten. Gaat u daadwerkelijk aan de slag? Dan adviseren wij om contact op te nemen met uw financiële specialist, zodat u zeker weet dat u er klaar voor bent!
1. Geïntegreerde aanpak
2. Levensduurbenadering
3. Prestatieafspraken
4. Zekerheid over budgetten
5. Zekerheden/garanties te verstrekken
6. Financieringscondities
"Ons advies? Breng alle procesonderdelen (ontwerp, bouw, financiering, onderhoud en beheer) vooraf in kaart en bekijk ze in samenhang, zodat u ziet waar u tijd en geld kunt besparen."
1. Geïntegreerde aanpak
Wanneer u aan de slag gaat met een investeringsplan, is het slim om aan het begin te beslissen of u kiest voor een geïntegreerde aanpak van uw investeringsvraag of voor een losstaande financiering. Bij een geïntegreerde aanpak worden meerdere schakels in het bouwproces (ontwerp, bouw, financiering, onderhoud en beheer) in samenhang georganiseerd. Er zijn voor de keuze voor beide aanpakken goede redenen te bedenken:
Geïntegreerde aanpak:
a. De contracten zijn eenduidig en beter op elkaar afgestemd.
b. Er ontstaan door betere afstemming gedurende het bouwproces efficiëntievoordelen die leiden tot kostenbesparing.
c. Het kwaliteitsniveau en monitoring worden door prestatieafspraken geborgd.
d. De risico's gedurende de hele bouwopgave zijn inzichtelijk, in plaats van de risico's per maatregel.
Losstaande financiering
a. In de keten van de geïntegreerde oplossing zitten één of meerdere schakels die niet voldoen aan gewenste kwaliteitseisen.
b. Er bestaan zorgen over de regierol bij een geïntegreerde aanpak.
Een geïntegreerde aanpak is niet alleen toepasbaar voor grotere investeringstrajecten. Ook voor (een bundeling van) kleinere investeringstrajecten kan deze aanpak uitkomst bieden.
| Aan de slag? Doe de check! |
| Ik heb mijn investeringsvraag vanuit een geïntegreerde aanpak inzichtelijk gemaakt en vergeleken met een traditionele aanpak. |
| Ik heb het kwalitatieve resultaat van de geïntegreerde aanpak vergeleken met die van een traditionele aanpak. Deze is minimaal gelijk en bij voorkeur beter. |
| Ik heb de condities van de geïntegreerde aanpak vergeleken met die van een traditionele aanpak. Deze zijn minimaal gelijk en bij voorkeur beter. |
| Ik heb de kosten van de geïntegreerde aanpak vergeleken met die van een traditionele aanpak. Deze zijn minimaal gelijk en bij voorkeur lager. |
| Ik begrijp de diverse contracten volledig, deze passen bij mijn situatie/organisatie en zijn verantwoord. |
| Ik beheers de rol van opdrachtgever. |
De Brede School Culemborg Oost is een duurzame nieuwbouwschool die met behulp van een geïntegreerde aanpak is gerealiseerd. De betrokken schoolbesturen hebben in dit traject gebruik gemaakt van het concept “Huren als eigenaar”. Nieuwsgierig naar dit project? Bezoek dan de website van RVO.nl.
2. Levensduurbenadering
Bij een levensduurbenadering (ook wel Total Cost of Ownership genoemd) wordt een bouwopgave over de gehele bouwtechnische levensduur van het gebouw in kaart gebracht, dus inclusief onderhoud- en exploitatiekosten. Deze benadering leidt vaak tot oplossingen die bij aanvang een hogere investering vragen, maar waarbij de totale lasten gelijk blijven of zelfs lager worden doordat de levensduur van de maatregel wordt verlengd en de onderhouds- en/of verbruikslasten in totaal lager uitvallen. Of de levensduurbenadering bij uw opgave past, hangt onder andere af van uw investeringsbudget en de verwachte exploitatieduur van het gebouw en/of de duurzaamheidsmaatregel.
| Aan de slag? Doe de check! |
| Wanneer ik de levensduurbenadering toepas, krijgt mijn investering een kwalitatieve impuls. |
| De initiële hogere investering wordt gedurende de levensduur terugverdiend. Dit heb ik uitgewerkt in een onderbouwende businesscase. |
| Ik heb het aantal jaren dat de huisvesting (waarin wordt geïnvesteerd) wordt gebruikt in kaart gebracht. Deze periode dekt de terugverdientijd volledig. |
3. Prestatieafspraken
Bij een traditionele uitvraag wordt een bestek geschreven waarin (technische) oplossingen worden voorgeschreven aan opdrachtnemers. Echter, inkopen of aanbesteden op basis van prestatieafspraken betekent dat u een contract aangaat waarbij het beloofde resultaat leidend is. U formuleert de prestatie-eisen, waarna een opdrachtnemer mogelijke oplossingen aan u voorstelt om die eisen te halen. Naast de eisen legt u in een prestatiecontract vast wat er gebeurt wanneer dat de opdrachtnemer de afgesproken prestaties niet behaald, zodat het resultaat geborgd wordt. Een inkoopmethode die in dit kader steeds vaker gehanteerd wordt is de “Best Value Procurement”. Meer informatie vindt u op de website van PIANOo.
U kunt op meerdere gebieden prestatiecontracten afsluiten, zoals bijvoorbeeld energie of onderhoud. Voor meer informatie over energieprestatiecontracten kunt u het infoblad van RVO.nl raadplegen.
| Aan de slag? Doe de check! |
| De investering die ik wil plegen leent zich voor prestatieafspraken. |
| Ik heb mijn ambitie, doelstellingen en functionele eisen vastgelegd. De prestatieafspraken voldoen hieraan. |
| Mijn uitvraag is gebaseerd op het resultaat en schrijft niet of in beperkte mate de oplossing voor. |
| Ik begrijp de prestatieafspraken en deze zijn correct. |
| Ik heb de opdrachtnemer uitgedaagd bij het samenstellen van de prestatieafspraken. |
| Ik heb voldoende ruimte in mijn uitvraag gelaten voor innovatieve en duurzame oplossingen. |
4. Zekerheid over budgetten
Een financiering en de bijbehorende aflossingsafspraken zijn langere termijn afspraken. Het is relevant om bij aanvang te weten in hoeverre er zekerheid is over de budgetten die u tot uw beschikking heeft. Is deze bij (een gedeelte van) uw budget beperkt, bijvoorbeeld door dalende leerlingenaantallen? Dan kunt u onderzoeken welke mogelijkheden er zijn met het deel wat wél meer zekerheid kent. U kunt ook vooraf met de financier onderzoeken welke flexibiliteit er mogelijk is binnen de financieringsafspraken.
| Aan de slag? Doe de check! |
| Ik weet voor welk deel van de kapitaallasten er gedurende de looptijd van de financiering dekking is vanuit beschikbare budgetten. |
| Ik weet of er voor het resterende deel meer zekerheid te verkrijgen is. Deze zekerheid voldoet aan de eisen die financiers stellen. |
| Ik weet of er voor het resterende deel maatwerkafspraken mogelijk zijn die passen bij mijn investeringsvraag, situatie en organisatie. |
5. Zekerheden/garanties te verstrekken
Voor sommige financieringsoplossingen is het noodzakelijk dat er zekerheden worden verstrekt. Onderzoek daarom tijdig de mogelijkheden van garanties, inbreng van andere zekerheden of een combinatie van zekerheden. Bij investeren in onderwijshuisvesting wordt door financiers vaak een gemeentegarantie gevraagd. Het is echter niet vanzelfsprekend dat de gemeente een garantie wil of kan verstrekken; ga hierover met elkaar in overleg. Zonder gemeentegarantie zijn sommige financieringsoplossingen niet mogelijk of alleen tegen hogere financieringscondities (hogere rente).
| Aan de slag? Doe de check! |
| Ik weet of de financier zekerheden voor mijn investering vereist. |
| Ik weet welke zekerheden ik kan inbrengen. |
| Inbreng van zekerheden biedt mij betere financieringscondities. |
6. Financieringscondities
Onder financieringscondities worden zaken verstaan als aflossingstermijnen, rentepercentages en overige kosten. Vaak is rentepercentage doorslaggevend bij de keuze voor een financier; andere condities kunnen u echter op de lange termijn ook veel geld kosten of juist besparen. Denk bijvoorbeeld aan mogelijke flexibiliteit, het aanpassen van afspraken en boetevrije aflossingen. Zorg ervoor dat de rentelasten en eventuele consequenties van andere condities binnen het budget passen.
| Aan de slag? Doe de check! |
| Ik weet welke financieringscondities in mijn situatie belangrijk zijn. |
| Ik weet - op basis van beschikbare budgetten - welke ruimte er jaarlijks is voor rente en aflossing. |
| Ik heb het financieringsvoorstel op alle condities beoordeeld. Deze voldoet aan mijn eisen en past binnen mijn budget. |
| Ik heb met de financier onderhandeld over de financieringscondities. |
Heeft u nog vragen, bent u nieuwsgierig naar de oplossingen bij anderen of deelt u graag uw praktijkervaring met ons?
Stel uw vraag aan de helpdesk Lees praktijkervaringen van anderen Deel uw praktijkervaring
