SOOOG heeft vat op de energierekening

Stichting Openbaar Onderwijs Oost Groningen (SOOOG) is sinds 2010 bezig met kostenoptimalisatie op basis van structurele controle van de energiefacturen. Vanaf 2013 worden alle 16 scholen realtime en online gemonitord. Directeur Jaap Hansen: "Bij storingen en onnodig verbruik kunnen we direct actie ondernemen. Wij investeren in gedrag en techniek om het energieverbruik bewust te verlagen."

SOOOG heeft geen duurzame scholen, maar doet er alles aan om de scholen in de komende jaren zo duurzaam en energiezuinig mogelijk te maken. Voor de komende tien jaar verwacht de stichting 7,2 miljoen euro uit te geven aan onderhoud. Waar mogelijk wordt geïnvesteerd in duurzame maatregelen. In 2016 hebben vijf scholen zonnepanelen gekregen, die samen bijna 100.000 kWh aan stroom opwekken. Daarmee wordt de CO2-uitstoot met 57.000 kilo verminderd, evenveel als in een jaar wordt opgenomen door een bos met 285 bomen.

Sommige scholen doen mee aan de Energy Challenges om met energiebewust gedrag energie te besparen. Als dat lukt wordt dat beloond, want de leerlingen kunnen zien hoeveel energie zij besparen. Daar profiteren ze zelf van, want het geld dat ze verdienen wordt gebruikt voor nieuwe energiebesparingen in school of verbetering van de schoolomgeving.

Veilig en gezond
Een gezond binnenklimaat is een ander speerpunt bij SOOOG. Als eerste kreeg OBS De Bouwsteen uit Finsterwolde een duurzaam mechanisch ventilatiesysteem. De komende jaren zullen andere scholen volgen. Hansen: "Wij investeren in binnenklimaat met duurzame materialen en technieken, maar alleen als de energierekening niet omhoog gaat. Dat levert mooie en creatieve oplossingen op. Zoals witte dakbedekking op OBS De Bouwsteen. Die weerkaatst de zon, waardoor het 4 a 5 graden koeler blijft dan voorheen. "

Het beheer en onderhoud wordt gedaan in samenwerking met onafhankelijk adviesbureau Syplon. Dat coördineert en begeleidt bouwprojecten en allerlei andere technische projecten, maakt meerjarenonderhoudsplannen en doet het energiebeheer, gebouwbeheer en contractbeheer. "Wij maken sinds 2010 gebruik van de diensten van Syplon. Door die lange samenwerking is er een vertrouwensband ontstaan. Dat is een absolute voorwaarde om samen een langetermijnvisie op veilige en duurzame schoolgebouwen te ontwikkelen."

Energiemanagement
Binnenklimaat
Gedrag

Type gebouw

25 PO-scholen
Aantal leerlingen dat van de verduurzaming profiteert

3.015
Actief betrokken

Schoolbestuur
Locatiedirecteuren
Leerkrachten
Leerlingen
Jaar van de verduurzaming

2010 - ...
Gebruikte hulpmiddelen

PVE Frisse Scholen
Positief betrokken marktpartijen

Syplon
Type maatregelen

Verlichten
Ventileren
Isoleren
Energie beheren
Energie opwekken
Gedrag aanpassen
Gebouw beheren
Afspraken maken

Energiemanagement

Welke maatregel heeft u getroffen?
SOOOG is sinds 2010 bezig met controle, monitoring en de administratieve afhandeling van het energieverbruik van de schoolgebouwen. Dat leverde naast besparingen ook geld op voor investeringen, bijvoorbeeld in een realtime monitoringsysteem. Dat levert waardevolle informatie op over de gebruikstijden van de scholen en de bedrijfstijden van de installaties. Met deze informatie kan de installateur beter worden aangestuurd.
In 2015 is uitgezocht op welke schoolgebouwen zonnepanelen haalbaar zijn. In 2016 zijn daar in totaal bijna 600 panelen geïnstalleerd. De geschatte terugverdientijd is minder dan 15 jaar. Ook is in 2016 overgestapt op een nieuw monitoringsysteem. Dat werkt met slimme meters en is in staat om - gebaseerd op verbruikshistorie en -prognoses - op elk willekeurig moment de jaarrekening zowel op bestuursniveau als op schoolniveau te genereren. Daarnaast wordt er actief gestuurd op basis van verbruik en kosten. Zodra er afwijkingen optreden, zoals een hoger verbruik buiten de gebruikstijden van het gebouw, wordt actie ondernomen. Op deze manier wordt sluipverbruik in weekeinden en vakanties tot een minimum beperkt.

Welke eenmalige kosten gingen hiermee gepaard en hoe heeft u deze gefinancierd?
Het plaatsen van zonnepanelen op vijf scholen kost ongeveer €179.000. De inrichting van energiemonitoring kost per school €1.000. Jaarlijks kost het monitoren van een locatie €230, dat betekent opgeteld voor alle scholen €4.600. SOOOG heeft alle benodigde investeringen uit eigen middelen bekostigd.

Wat zijn de effecten van de installatie van het energiemanagement op het binnenklimaat, het energieverbruik en de exploitatielasten?
Het energiemanagement zorgt ervoor dat de temperaturen beter zijn afgestemd op de gebruikstijden van de schoolgebouwen. Het gevolg is dat de installaties minder lang aan staan. Dat betekent dat het energiegebruik is gedaald, evenals de exploitatielasten.

Heeft u uw doel bereikt?
Energiemanagement is een eerste stap naar duurzame schoolgebouwen.

Welke partijen hebben een positieve bijdrage geleverd aan dit resultaat?
Syplon

TOP
De aandacht voor duurzaamheid is de kiem van alle besparingen, zowel economisch als ecologisch. Door duurzaamheid als speerpunt in de organisatie naar voren te brengen laat SOOOG zien wat er in een relatief korte tijd kan worden bereikt. De effecten op de lange termijn zijn nog veel groter.

TIP
Inzicht is de basis om duurzame maatregelen uit te voeren. Een energiemanagementsysteem is een relatief kleine investering, maar levert grote besparingen op zowel educatief, ecologisch als economisch gebied.

Binnenklimaat

Welke maatregel heeft u getroffen?
Op OBS De Bouwsteen in Finsterwolde is een mechanisch ventilatiesysteem geïnstalleerd. De luchtkwaliteit in de lokalen voldoet nu aan de eisen voor Frisse Scholen, klasse B. Bijzonder aan het systeem is dat de energiekosten niet omhoog zijn gegaan. Een andere bijzonderheid is dat de werking van het systeem plus de condities in de klaslokalen online worden gemonitord. Met name die monitoring willen we graag in alle scholen.
Het dak van OBS De Bouwsteen is voorzien van witte dakbedekking. Daarmee wordt de zonnewarmte gereflecteerd, met als gevolg dat het in de klaslokalen op de bovenverdieping 4 a 5 graden minder warm wordt.

Welke eenmalige kosten gingen hiermee gepaard en hoe heeft u deze gefinancierd?
De kosten van het systeem zijn € 200.000. SOOOG heeft die investering uit eigen middelen bekostigd.

Wat zijn de effecten van de installatie van het ventilatiesysteem op het binnenklimaat, het energieverbruik en de exploitatielasten?
Het ventilatiesysteem zorgt voor een beter binnenklimaat. Uit diverse onderzoeken blijkt dat een prettige binnentemperatuur, een goede luchtkwaliteit, goede verlichting en een goede akoestiek een positieve bijdrage leveren aan de leerprestaties van de kinderen en aan het welzijn van leerlingen en docenten. De energiekosten zijn nagenoeg gelijk gebleven omdat er gebruik wordt gemaakt van decentrale units, die alleen energie verbruiken als dat werkelijk noodzakelijk is. Er zijn geen consequenties voor de exploitatielasten.

Heeft u uw doel bereikt?
Ja, voor OBS De Bouwsteen is het doel bereikt.

Welke partijen hebben een positieve bijdrage geleverd aan dit resultaat?
Syplon
Klimaatgroep Holland
Drenth Installatietechniek
LEDvisie
De Graaf afbouw
Stijkel Bouw
Verbidak

TOP
Door de uitstekende samenwerking tussen de verschillende partijen was het mogelijk om tien lokalen en drie kantoren in slechts tien dagen om te bouwen.

TIP
Een goede voorbereiding en duidelijke afstemming vooraf zorgen voor een soepel proces tijdens de uitvoering.

Gedrag

Welke maatregel heeft u getroffen?
SOOOG probeert energiezuinig gedrag op de scholen te stimuleren, onder anderen door het geld dat de scholen besparen op diezelfde scholen te investeren in nieuwe energiebesparende maatregelen of verbetering van de schoolomgeving. Enkele scholen doen mee aan de Energy Challenges. Bovenbouwleerlingen gaan dan op een gestructureerde manier een half jaar aan de gang om energiebewust gedrag bij medeleerlingen te promoten.

Welke eenmalige kosten gingen hiermee gepaard en hoe heeft u deze gefinancierd?
De deelnamekosten aan de Energy Challenges zijn door de school betaald.

Wat zijn de effecten van de installatie van energiebewust gedrag op het binnenklimaat, het energieverbruik en de exploitatielasten?
Energiebewust gedrag zorgt voor een lager energieverbruik en dat heeft een positief effect op de exploitatielasten. Er is weinig effect op het binnenklimaat.

Heeft u uw doel bereikt?
Ja, wel op de deelnemende scholen.

Welke partijen hebben een positieve bijdrage geleverd aan dit resultaat?
Energy Challenges

TOP
De leerlingen zijn zich meer bewust geworden van het energieverbruik op hun school en de kosten die daarbij horen. Door deze bewustwording hebben zij gestuurd op verlaging van het energieverbruik. Daardoor is de energierekening gedaald.

TIP
Deelname aan de Energy Challenges heeft gezorgd voor een positief resultaat op de exploitatielasten. Door de betrokkenheid van de leerlingen ten aanzien van klimaat, energie en duurzaamheid corrigeren zij medegebruikers van het schoolgebouw om bijvoorbeeld het licht en de beamers uit te doen in de pauzes.